Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – jak wpływają na codzienne życie?

Nerwica natręctw, czyli zaburzenie obsesyjno-kompulsywne wyróżnia się obecnością nawracających i natrętnych myśli lub czynności, które są dla chorego niemożliwe do zlekceważenia. W przypadku chęci powstrzymania się pacjent cierpiący na OCD odczuwa rosnący niepokój, lęk i niepewność. Jak zaburzenia obsesyjno-kompulsywne wpływają na codzienne funkcjonowanie? Czy tego typu problemy można leczyć? Czy w tym przypadku pomocna będzie psychoterapia?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – co to takiego?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne to rodzaj zaburzenia, którego cechą charakterystyczną są obsesje i kompulsje. Mogą one dotyczyć zarówno samego pacjenta i wykonywanych przez niego czynności, jak również być powiązane z osobami w najbliższym otoczeniu. Według statystyk schorzenie określane jako nerwica natręctw może dotyczyć aż 2,5% populacji. Co więcej, w przypadku pojawienia się zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych u rodzica, ryzyko obciążenia genetycznego dziecka wynosi nawet 10%.

Jak objawia się nerwica natręctw?

Najważniejszymi objawami zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych są różnego rodzaju natrętne myśli lub czyny, które są niemożliwe do kontrolowania. Omawiane obsesje i kompulsje są jednocześnie przykrym doświadczeniem dla pacjenta. Objawy nerwicy natręctw można podzielić na czynności natrętne (kompulsje) oraz natrętne myśli (obsesje). Czym charakteryzują się poszczególne objawy schorzenia?

Myśli natrętne (obsesje)

• Niepewność – dotycząca niekiedy prostych czynności, towarzysząca pacjentowi pomimo wielokrotnego sprawdzenia czy dana czynność została zrobiona np. zamknięte drzwi, zakręcona woda w kranie, dokładne umycie rąk, równe rozłożenie przedmiotów na biurku.
• Niechciane myśli o charakterze negatywnym – często występujące w kontraście do światopoglądu drugiej osoby w miejscach do tego nieprzeznaczonych np. intensywne myśli na temat seksu podczas pobytu w kościele.
• Natrętne impulsy – np. nieadekwatne do sytuacji zachowania agresywne czy chęć obnażania się w miejscach publicznych, a jednocześnie poczucie silnego lęku przed występowaniem takich sytuacji, z powodu nieumiejętności kontroli swojego zachowania.
• Obsesyjny lęk – absurdalny poziom strachu przed normatywnymi zjawiskami np. brudnymi naczyniami, zabrudzeniem siebie lub drugiej osoby.
• Potrzeba perfekcji – obsesyjne myśli na temat utrzymania idealnego porządku w domu, zachowywania symetrii w każdym widzianym obrazie etc.

Natrętne czynności (kompulsje)

• Nadmierne czyszczenie, mycie i układanie przedmiotów,
• Natrętne myślenie na temat symetrii i perfekcji,
• Własny system porządkowania, który często utrudnia codzienne funkcjonowanie,
• Nonsensowne czynności stanowiące rytuały osoby chorej, bez których nie może spokojnie funkcjonować np. rozpoczynanie dnia od skakania na jednej nodze lub odsypanie idealnie dwóch odmierzonych łyżeczek kawy do kubka,
• Problem z nadmiernym gromadzeniem przedmiotów.

Nerwicy natręctw często towarzyszą też dodatkowe objawy, takie jak zaburzenia lękowe, symptomy depresyjne, a także lęk przed innymi ludźmi. W późniejszych etapach rozwoju nerwicy natręctw mogą więc pojawić się problemy takie jak depersonalizacja, tiki nerwowe, lęk przed przedmiotami czy też chroniczny strach przed zarazkami i bakteriami. Wszystkie omawiane powyżej objawy są dla pacjenta uciążliwe i utrudniają mu bieżące funkcjonowanie. Z tego powodu, w przypadku występowania natrętnych obsesji lub kompulsji należy skonsultować się z psychiatrą.

Jak nerwica natręctw wpływa na życie?

Stale towarzyszące poczucie niepokoju, złości czy irytacji sprawia, że człowiek żyje w ciągłym zmęczeniu. Zarówno samodzielna nerwica natręctw, jak i towarzysząca jej niekiedy depresja mają znaczenie dla niższego komfortu życia.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne utrudniają normalne funkcjonowanie, a z tego powodu stanowią podstawę do skorzystania z pomocy psychiatry. Nie warto odwlekać rozpoczęcia leczenia, nie tylko z uwagi na utrudnione funkcjonowanie. Osoby cierpiące na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne często nie zdają sobie sprawę w jaki sposób poradzić sobie z objawami swojej choroby. W związku z tym często korzystają z rozwiązań gwarantujących jedynie chwilową ulgę, lecz w dłuższej perspektywie nasilające mechanizmy utrzymywania się schorzenia.

Jak leczy się zaburzenia obsesyjno-kompulsywne?

W terapii nerwicy natręctw istotnym jest również konsultacja z psychiatrą. Jednym z podstawowych sposobów na zniwelowanie obsesji i kompulsji jest terapia farmakologiczna, dopasowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Warto jednak wiedzieć, że leczenie nerwicy natręctw nie zawsze ogranicza się do przepisania leków.

Jedną z najczęściej wybieranych technik psychoterapii stosowaną celem leczenia zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Otwarta rozmowa na temat objawów schorzenia pozwala pacjentowi szybciej dojrzeć powód ich występowania, a w dłuższej perspektywie opanować stopień występowania wstydliwych zjawisk.

Rozmowy ze specjalistą pomagają również ustalić konkretny sposób radzenia sobie z przykrymi dolegliwościami. Pacjent z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi uczęszczający na spotkania ze specjalistą ma szansę dużo szybciej przejąć kontrolę nad swoim schorzeniem.